عمر البشیر، رییس جمهوری سودان، که تحت پیگرد قضایی دادگاه کیفری بین‌المللی است و به او گفته شده بود منتظر بماند تا نظر قضات دادگاه در مورد دستگیری او مشخص شود، آفریقای جنوبی را ترک کرد.
عمرالبشیر برای حضور در اجلاس اتحادیه آفریقا به ژوهانسبورگ سفر کرده بود. از آن‌جا که برای او از سوی دادگاه کیفری بین‌المللی حکم دستگیری صادر شده، از قضات محلی خواسته شد برای دستگیری او وارد عمل شوند ولی در حالی که جلسه میان قضات ادامه داشت، رییس جمهوری سودان از آفریقای جنوبی خارج شد.
دادگاه کیفری بین‌المللی از کم‌کاری در دستگیری عمر البشیر ابزار ناامیدی کرده است. رییس جمهوری سودان در پرونده جنایت علیه بشریت در دارفور، تحت تعقیب قضایی بین‌المللی است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، در حالی که قضات عالی آفریقای جنوبی مشغول بررسی درخواست دستگیری سریع عمرالبشیر بودند، او راهی پایگاه نظامی «واترکلوف» در حومه پرتوریا شده و با هواپیما از کشور خارج شد.
جیمز استوارت، معاون دادستان دادگاه کیفری بین‌المللی، روز ۲۵ خرداد ماه به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما از این کم‌کاری (در آفریقای جنوبی) بسیار ناامید شدیم. موضع ما همیشه و قاطعانه این بوده که آفریقای جنوبی وظیفه حقوقی داشت او (عمر البشیر) را دستگیر کند».
دونستان ملامبو، یکی از قضات بررسی پرونده حکم جلب عمرالبشیر در آفریقای جنوبی پس از اعلام این خبر که رییس جمهوری سودان کشور را ترک کرده، به طور جدی از دولت انتقاد کرد و گفت باید مقامات دولتی جلوی خروج عمرالبشیر را می‌گرفتند.
دونستان ملامبو گفت: «کم‌کاری و اهمال مقامات دولتی و تعلل آن‌ها در دستگیری عمر البشیر، با قانون اساسی جمهوری آفریقای جنوبی در تضاد است».
گریز سریع رییس جمهوری سودان در روز آخر اجلاس اتحادیه آفریقا، باعث خشم گروه‌های فعال حقوق بشر شده است.
گروه دیده بان حقوق بشر در بیانیه‌ای اعلام کرد: «با اجازه این پرواز شرمسارانه، دولت آفریقای جنوبی نه تنها مسئولیت خود را در قبال حقوق بین‌الملل ضایع کرده که حقوق دادگاه‌های کشور خود را هم در نظر نگرفته است».
در این بیانیه آمده است: «ولی عمرالبشیر امروز از آفریقای جنوبی خارج شد، امید هزاران قربانی جنایات گورهای دستع‌جمعی برای برقراری عدالت را هم با خود برد».
آفریقای جنوبی از کشورهای عضو و متعهد به دادگاه کیفری بین‌المللی است.
در جریان برگزاری اجلاس سران اتحادیه آفریقا، عمرالبشیر روز یکشنبه در کنار ژاکوب زوما رییس جمهوری آفریقای جنوبی و رابرت موگابه، رییس جمهوری زیمبابوه حاضر شد و عکس یادگاری گرفت.
رابرت موگابه، رییس جمهوری زیمبابوه از کشورهای آفریقایی عضو دادگاه کیفری بین‌المللی خواسته بود که از این نهاد خارج شوند.
یاسر یوسف، وزیر اطلاعات سودان به خبرگزاری فرانسه گفت پرواز آقای عمر البشیر به سمت خارطوم در جریان است و پس از حضور در فرودگاه، رییس جمهوری برای مردمی که به استقبال او آمده‌اند، سخنرانی خواهد کرد.
این گزارش حاکی است مقامات سودانی گفته‌اند که پیش از حضور عمرالبشیر در این اجلاس، به آن‌ها اطمینان داده شده که برای او در جریان این سفر مشکلی پیش نخواهد آمد.
طبق پرونده تحت پيگيرد دادگاه کيفری بين‌المللی، در جريان بحران ۲۰۰۳ در دارفور و طبق آمار سازمان ملل، ۳۰۰ هزار تن کشته شده و بيش از دو و نيم ميلون نفر هم آواره و بی‌خانمان شدند.
سودان اين آمار را رد کرده و می‌گويد در جريان درگيری‌ها فقط ۱۰ هزار تن کشته شدند.
دادگاه کيفری بين‌المللی از دولت آفريقای جنوبی خواسته بود مطمئن شود دستگيری عمر البشير ۷۱ ساله، اجرا می‌شود. عمرالبشير در جريان کودتای اسلامگرايان در سال ۱۹۸۹ به قدرت رسيد.
